1. Khái niệm

Tìm kiếm thông tin (TT) là quá trình tập hợp thông tin theo những tiêu chí cụ thể nhằm làm rõ những vấn đề, nội dung liên quan đến lĩnh vực nhất định.

Quá trình xử lí thông tin (XLTT): Bắt đầu với những thông tin ban đầu, chúng ta sẽ thực hiện quá trình phân tích, phân loại thông tin theo các nguyên tắc và phương pháp nhất định, trên cơ sở đó đưa ra các biện pháp giải quyết công việc. Hay còn gọi Xử lý thông tin là quá trình đối chiếu, chọn lọc, chỉnh lý, biên tập thông tin theo mục đích, yêu cầu xác định. Đây là công việc bắt buộc nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả sử dụng thông tin, tránh sự quá tải, nhiễu thông tin.

Đặc điểm của tìm kiếm và xử lý thông tin

- Tìm kiếm thông tin là hoạt động có tính mục đích; có tính đa dạng về phương pháp, cách thức; nó một quá trình liên tục, nhằm bổ sung, hoàn chỉnh thông tin cần thiết.

- Kết quả của việc xử lý thông tin trong yêu cầu hiện nay là phải góp phần tạo ra những quyết định đúng đắn và sự năng động; Việc xử lý thông tin còn có khả năng tạo ra những thông tin mới hoặc bổ sung những thông tin mà trước đó chưa được biết đến.

2. Tại sảo phải học kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin

Ví dụ 1: Bạn muốn đi mua 1 cái bếp từ, để sản phẩm đảm bảo chất lượng và giá cả hợp lý thì yêu cầu bạn cần phải đi khảo sát ở nhiều địa điểm (nhiều quán khác nhau); Tìm kiếm thêm các thông tin trên internet, qua bạn bè,…

Vì thông tin có tầm quan trọng đặc biệt trong việc giải quyết mọi vấn đề trong cuộc sống (giúp chúng ta hiểu được về một đối tượng nào đó; Giúp chúng ta lựa chọn được cái cần thiết phục vụ cho mục đích của mình; giúp giải quyết vấn đề mà chúng ta đặt ra; giúp xử lý công việc một cách tối ưu, …)

Với 1 vấn đề mới mà bạn nghiên cứu thì việc tìm kiếm thông tin là điều bắt buộc phải làm.

Ví dụ 2: Khi ra trường đi tìm việc để tìm cho mình 1 công việc phù hợp về mọi mặt thì chắc chắn công việc đó không tự đến với bạn được mà yêu cầu bạn phải bỏ thời gian tìm kiếm (trên internet, bạn bè, …)

=> Do đó khi học kỹ năng này nó sẽ giúp cho chúng ta biết cách tìm kiếm và xử lý thông tin (xử lý công việc) một cách dễ dàng & hiệu quả.

3. Cách tìm kiếm và xử lý thông tin

Yêu cầu với thông tin thu thập và TT trong quá trình xử lý:

- Thông tin phải phù hợp: phù hợp với công việc cần giải quyết, có tính hợp pháp, có giá trị sử dụng.

- Thông tin phải chính xác: phải phản ánh đúng bản chất của đối tượng, được cung cấp bởi những chủ thể đáng tin cậy, đã được kiểm chứng hoặc có cơ sở để tiến hành kiểm chứng.

- Thông tin phải đầy đủ: phải phản ánh được các mặt, các phương diện của đối tượng, giúp nhận diện đúng vấn đề.

- Thông tin phải kịp thời: có tính mới, phản ánh đối tượng ở thời điểm hiện tại, không phải là những thông tin cũ, thông tin đã lạc hậu.

- Thông tin đơn giản dễ hiểu: có thể dễ dàng sử dụng, phục vụ cho yêu cầu công việc.

- Thông tin phải đảm bảo yêu cầu bí mật: Trong một số trường ví dụ như các thông tin về bí quyết công nghệ, các thông tin chưa được phép công bố trên diện rộng, các thông tin theo quy định là bí mật nhà nước.

3.1 Cách tìm kiếm thông tin

Hình thức tìm kiếm thông tin cũng rất đa dạng, chẳng hạn:

Tìm kiếm một cuốn sách ở thư viện nhà trường, thư viện công cộng...

Tìm kiếm thông tin được lưu trữ ở các đĩa CD, DVD...

Tra từ điển

Tìm kiếm tài liệu liên quan đến bài học trên mạng nội bộ, tren Internet, ...

Hỏi bạn bè, người thân (qua việc trao đỏi ý kiến, quan sát, …)

Ở các cơ quan, tổ chức (qua việc khảo sát thực tế, điều tra, thăm dò ý kiến bằng phiếu, phỏng vấn…)

Bạn có thể sử dụng nhiều cách để tìm kiếm như trên. Tuy nhiên, bạn cũng có thể sử dụng Internet để tìm kiếm. Chẳng hạn, có thể sử dụng Google trên mạng internet để tìm kiếm thông tin. Để có hiệu quả, quan trọng là chúng ta phải biết từ khóa để đưa vào phù hợp.

Ví dụ: Tìm tài liệu liên quan đến học phần Tin học, bạn có thể tìm việc bằng nhiều cách thức khác nhau. Nếu bạn gõ trên google có rất nhiều KQ (tin căn bản; tin văn phòng, tin học ứng dụng, …); Nếu KQ tìm kiếm quá nhiều thì bạn nên thu hẹp từ khóa lại; Nếu KQ tìm kiếm ít quá thì bạn nên mở rộng từ khóa ra => cho KQ hợp lý.

Để tìm kiếm có hiệu quả bạn cần phải:

Xác định được chủ đề mình cần tìm kiếm (mục đích TK)

Xác định nguồn, địa chỉ tin cậy để cung cấp thông tin. VD: Ở sách, Báo, Internet, bạn bè, người thân quen trước, …

Lập kế hoạch, thời gian và liên hệ với những người có liên quan đến việc cung cấp thông tin (nếu có)

Chuẩn bị giấy tờ, phương tiện, công cụ để thu thập thông tin. VD: Máy tính, máy ghi âm, phiếu câu hỏi, Bộ câu hỏi, thảo luận nhóm trước, …

=> từ đó chúng ta mới tiến hành để thu thập thông tin theo kế hoạch đã xây dựng nên.

VD:  Tìm việc làm liên quan tới công việc kế toán và làm tại địa bàn Quảng trị

 3.2 Cách xử lý thông tin

Phân loại, sắp xếp các thông tin thu thập được theo từng nội dung, từng vấn đề, lĩnh vực một cách có hệ thống.

Ví dụ: Phân theo ngành nghề: Kế toán, tin học, tài chính ngân hàng, bảo vệ, …

Phân tích, phải so sánh, đối chiếu và lý giải các thông tin tìm kiếm được tức ở đây chúng ta phải xác định độ tin cậy của các nguồn tin (thông tin phải đúng, đủ, phải kịp thời, phải gắn với quá trình, diễn biến của sự việc, phải dùng được); Đặc biệt là các thông tin trái chiều thì phải xem xét một cách toàn diện, thấu đáo, sâu sắc để lý giải được sử mâu thuẩn giữa các thông tin đó; Chọn ra những thông tin đầy đủ hơn, có độ tin cậy cao hơn, chỉnh lý chính xác tài liệu, số liệu.

Tiếp theo là chúng ta viết báo cáo (nếu có yêu cầu).

Tìm kiếm thông tin và xử lý thông tin có mối quan hệ với nhau:

Thông tin thu thập được phải thống nhất hài hòa, bổ sung cho nhau => quá trình xử lý sẽ nhanh và có hiệu quả cao.

Không thể xử lý thông tin có hiệu quả dựa trên thông tin một chiều, thông tin chưa đầy đủ; cho nên việc bảo đảm chất lượng nguồn thông tin sẽ bảo đảm cho quá trình xử lý thông tin có hiệu quả, nhận diện được bản chất của sự việc và đưa ra quyết định đúng đắn.

Tình trạng quá tải thông tin và thiếu thông tin hữu ích trong quá trình tìm kiếm dẫn đến khó khăn trong quá trình xử lý, đòi hỏi nhiều thời gian vừa đòi hỏi nhiều nguồn lực và kỹ năng xử lý thông tin. Mặt khác, do thiếu thông tin hữu ích không phản ánh hết được bản chất của đối tượng, dẫn đến có thể nhận thức sai lệch về đối tượng.

Quá trình xử lý thông tin phải nắm được hạt nhân của thông tin; Để xử lý thông tin hiệu quả, cần loại bỏ những yếu tố bình luận, nhận xét, những yếu tố mang tính dư luận xã hội để xác định đúng nội dung cốt lõi, yếu tố khác quan trọng trong thông tin được cung cấp.

Kết luận

Để Kỹ năng tìm kiếm và XLTT có hiệu quả bạn cần phải kết hợp với Kỹ năng  tư duy phê phán; Kỹ năng  tìm kiếm sự hỗ trợ, sự giúp đỡ; kỹ năng lập kế hoạch; Kỹ năng giao tiếp; Kỹ năng hợp tác và hoạt động nhóm, … do vậy các kỹ năng mà các bạn được giáo dục tại trường chúng tôi mong rằng các bạn cần phải nhớ và phải biết vận dụng chúng một cách linh hoạt vào trong cuộc sống thực tiễn của mình. Đặc biệt trong kỷ nguyên số chúng ta hiện nay, mạng internet phát triển toàn cầu thì Kỹ năng tìm kiếm và XLTT là rất quan trọng. Hy vọng các bạn sẽ ứng dụng được vào những trường hợp cụ thể để giải quyết những vấn đề cụ thể của các bạn.